Adóm Mickiewicz, Wieszczi
Z Dżôdów Adóma Mickiewicza:
Wieszczi
Serce ùstało, piers ju lodowatô,
Stãgłé sã lëpë a òczë zamknioné.
Na swiece jesz je, le ju nié dlô swiata!
Cëż to za chłop? – Ùsmiercony.
Zdrzë, dëch nôdzejë żëcégò mù daje,
Gwiôzda pamiãcë przëdôwô parmieniów.
Òn szëkac jidze w młodoscë kraje
Swòjëch lubòtnëch skarniów.
Piers znôwù dichna, le piers lodowatô,
Lëpë òdemknął i òczë wëtrzészczëł.
Na swiece znôwù, le ju nié dlô swiata;
Czim le nen chłop je? To wieszczi.
Ti, chtërny krodzy mieszkalë zbòżnice,
Wiedzą, że wieszczi ten co rok sã bùdzy,
Na dzéń zôdëszny mòdżiłã òdklëczë
I jidze pòmidzë lëdzy.
Jaż czédë zazwònią na niedzelã czwiôrtą,
Wrôcô sã òb noc òpôdłi ma sëłach
Z piersą skrëwioną, czejbë dzys rozdzôrtą
Ùsniwô znôwù w mòdżiłach.
Fùlno je słëchów ò nocnym człowiekù,
Żëją, co bëlë na jegò pògrzebie;
Słëchac, że òn zdżinął w młodecznym wiekù,
Bòdôj ùsmiercëł sóm sebie.
Terô stalatné gwësno cerpi ùkôrë.
Bò smùtno jiscëł i płomienie sëjôł;
Niedôwnô jaczis zachrëstëjón stôri
Òbaczëł gò i pòdsłëchôł.
Gôdô, że wieszczi, czédë wëlôzł z zemi
Òczë na gwiôzdã pòranną wëwrôcëł,
Rãcë załómôł, lëpami zëmnemi
Taką òskargã wërzucëł:
„Dëchù wëklãti, pò co strzód wiwòzu
Òzëbłi zemie òdżiń żëcô zniécôsz?
Łiskù, wëklãti, zgasł jes i znôwù
Pò co mie przëswiécôsz?
Òbsądze straszny, le sprawiedlëwi!
Ùzdrzec jã znôwù, pòznac sã i zabôczëc;
Coroczno, jak tédë, mdã nieszczëstlëwi,
I jak jem skùńczëł, mdã kùńczëć.
Mùszã midze ùrmą, żëbë cã nalezc,
Błãdzëc, z ùtaceniô wińc dłëdzégò;
Jak mie mdą witac – ò to nie dbóm wcale
Wszëtkò jem miôł za żëcégò.
Jak jes na mie zdrza, mùszôł jem jak zbrodzéń
Òbrôcac òczë; czëł jem twòji słowa,
Czëł jem je co dzéń i mùszôł jem co dzéń.
Môłczëc jak balka grobòwô.
Smiale sã rôz mòji drëchòwie młodé,
Zwalë skòmã dzëwaczëzną, przesadą;
Starszi remieniã scëskô i òdchôdô
I mądrą przikrzi doradą.
Za jedno miôł jem wëszczergã i rôdcã
Chòc sóm mòże nie lepszy òd drëdżich.
Sóm bëm so zdzejôł daremną jãkórkã.
Abò smiôł sã z żôlów za dłëdżich.
Chtos jinszy mëszlôł, że ùrażôm cebie,
Wëszczërzóm z jejich przërodzony bùchë;
Równak uleglë dowòlë, pòtrzébie,
Ùdają ny, że są głëché.
I jô bùszny, żem gò tak jistno pòznôł;
Chòc mie nie pëtôł, równak môłczëc mògã .
Jem kôrbôł dërno, a żlë nico gôdôł,
Jem ùdôł, żem cëszë słëgã.
Le chto nie mógł darowac ùkôrë,
Zarô chce cëskac na mie òbelgama.
Niechãtno lëpë zmùszô do pòkòrë,
Litosc dôwô òczama.
Taczémù leno nigdëm nie darowôł
– òskargama nigdë lëpów nie czapôł.
Nawetk zgardë jem nigdë nie òkôzôł,
Czëdëm sã doń le ùsmiechôł.
Tegò dzys doznóm, jeżle z dzëwą skarnią
Cëzémù sã swiatu pòkôżã spòd cëniô;
Jedny mie égzorcëzmã łojic bãdą
Jinszi ùcekną w zdzëwieniu
Ten bùchą smiészi, ten przikrzi sã żôlã,
Jinszi wëszczerczé òczë bãdą krzéwic.
Pò cëż jidącë do jednégò môla
Mùszã tak lëdzy dzëwic?
Cëżkòlwiek mdze, dali pójdã drożëszczim:
Wëszczércóm lëtosc, smiéch lëtoscëwémù.
Leno, ò miłkò,! Leno të z swim wieszczim
Pòwitôj sã pò dôwnémù.
Wëzdrzë i gôdôj, przëbôcz môłą winã,
Że pòwrócëc do cebie mògã sã ważëc,
Ùkôzk ùszłotë, na jedną gòdzënã
Dzysëszi szczëscé znieważëc.
Wezdrzenié twòje przëwëkłé do słuńca,
Mòże sã trupi nie przelãknie głowë,
I mòże nie raczisz spòkójno do kùńca
Zarkòwi wësłëchac mòwë.
I gònic mëslë pò ùszłich òbrazach
Błądzące jakno cëzożëwné zelé,
Co strzód bùdinkù pò stôrich kamach
Robiegłé wietewczi sëje.”
Witôj
Je to twój dolmaczënk?
Jo, nônowszi. Jesz cepłi.
Gratuleja Tomku, co mie jes zadewił z nagła miłotą do Królewionczi. Ona żdaje na waszetczich oczarzonech. Niech wszetcze skre Ormuza tuńceją nad Tobą dobecego tuńc. Cesza sa, że choc przez sztócek mogła jem poprowadzec Ca w zaczarzony swiat Remusowech jiwrów.